Jabłeczna

Jabłeczna to wieś wzmiankowana w końcu XV wieku w związku z nadaniem jej Mikołajowi Nassucie. Malowniczo położona nad długimi starorzeczami i szeroką doliną Bugu. Są dowody że już w 1499 roku istniał tu klasztor prawosławny. We wsi znajduje się drewniana cerkiew unicka z 1750 roku, która w połowie XIX wieku została zmieniona na prawosławną, po I wojnie światowej natomiast na kościół katolicki pw. Przemienienia Pańskiego. Nieopodal od świątyni stoją dwa duże, murowane budynki z końca XIX wieku. W jednym z nich mieściła się prawosławna szkoła parafialna, w której mnisi z pobliskiego klasztoru kształcili przyszłych nauczycieli szkółek cerkiewnych. Obecnie znajduje się tu szkoła. W drugim z budynków były pomieszczenia dla dwunastu mnichów. Obecnie budynek należy do miejscowego zakładu rolnego. Jabłeczną charakteryzują też dwa zabytkowe drewniane wiatraki-koźlaki, jeden z 1889 roku, drugi- 1926. Ponadto są tu drewniane chaty z początku XX wieku. Jabłeczna bywa nazywana Monasterem na końcu świata. Ponad bujną zielenią nadbużańskiej równiny lśni złota kopuła cerkwi górującej nad zabudowaniami męskiego klasztoru prawosławnego. Mieści się on na rozległych łąkach w otoczeniu napełnionych wodą starorzeczy Bugu w odległości około 1km od głównego nurtu rzeki. Jak głosi legenda, klasztor został założony w miejscu gdzie zatrzymała się płynąca Bugiem ikona św. Onufrego. Uznano to za znak szczególnego błogosławieństwa i wzniesiono tu klasztor pod jego wezwaniem. W latach 1837-1840 Rosjanie ze środków państwowych wybudowali klasycystyczną murowaną cerkiew, dzwonnicę i budynek dla mnichów, a cała posesja klasztorna została ogrodzona. Cerkiew p.w. św. Onufrego wyposażona jest w piękny bogaty ikonostas z XVIII wieku. Najcenniejsze elementy wyposażenia cerkwi, a zarazem jej największą świętość stanowią słynące łaskami XV wieczna ikona św. Onufrego oraz cudowna ikona Bogurodzicy w srebrnej sukience. W 1990 roku ikony skradziono. Udało się je odzyskać w sierpniu 1994 po opłaceniu okupu w wysokości 10 tysięcy dolarów. Cerkiewny dziedziniec otacza biały mur, w który wkomponowana jest dzwonnica-brama, odbudowana w 1957 roku wg. Pierwowzoru z XIX wieku. Wewnątrz zespołu znajduje się klasztorny stylowy budynek drewniany z grubych bali z początku XX wieku oraz cmentarz. Główny zespół klasztorny zbudowany jednocześnie z cerkwią , mieści się na drugim dziedzińcu. Prowadząca tu główna brama ozdobiona jest postacią świętego. W sąsiedztwie bramy znajduje się drewniana kaplica z lata 1905-1908 pw. Zaśnięcia NMP z 5 kopułami. Druga kaplica z tego samego okresu pw. Świętego Ducha, stoi wśród nadbużańskich łąk, a na jej kopule znajdują się bardzo misterne drewniane ozdoby. W otoczeniu tego zespołu rosną 43 zabytkowe dęby szypułkowe, tworzące malownicze grupy, a także inne drzewa, w tym sędziwy jesion i wiąz oraz wierzby. Zespół tej zieleni jest objęty ochroną. Ta senna okolica ożywa 24 i 25 czerwca każdego roku, gdy przybywają tu tysiące wiernych na dzień św. Onufrego. Po wieczornym nabożeństwie i nocnym czuwaniu w cerkwi około 3 rano przez nadbużańskie łąki rusza procesja do kaplicy św. Ducha. Widok korowodu wiernych z setkami świec, sunącego w mglistym półmroku przez puste łąki, na długo pozostaje w pamięci.